„GREŠAKA PUNE BESKRAJNE MISLI MOJE“

- PETRARKISTIČKE SPECIFIČNOSTI U MIKELANĐELOVIM RIMAMA -

Apstrakt

Kritičari koji se bave Mikelanđelovim književnim opusom, u cilju da odrede koje mesto ovaj autor zauzima u nesvakidašnjem pokretu kakav je bio petrarkizam šesnaestog veka, mogu, potpuno opravdano, dokazati dva dijametralno suprotna stava. U prvom slučaju mogu dokazati da pesnik sebe stavlja u kontekst petrarkističkog imitiranja, u drugom da Mikelanđelova poezija izraženo odstupa od petrarkističke norme. U prilog ovoj pretpostavci govori činjenica da je Mikelanđelova poezija, za razliku od Petrarkine, teška, apstraktna, gruba, napeta, nemirna, neharmonična, neretko ostavljena nedovršena i često na granici razumljivosti.

Dakle, iako s jedne strane kritika ističe sliku originalnog Mikelanđela u njegovom bolnom petrarkizmu, analiza stilskih figura u našem radu istovremeno pokazuje kako je, i u formalnom i u leksičkom smislu, Mikelanđelo sledio model Petrarke. U našem radu, dakle, možemo posmatrati Mikelanđelovu poeziju u smislu „nepetrarkističkog petrarkizma“, a ipak ,zasnovanog [...] na fundamentalno petarkističkim karakteristikama, kao što su konstantna tendencija korišćenja oksimorona i upotreba uznemirujuće koincidencije suprotnosti’“ (Gigliucci, 2000, str. 308), kako smo imali prilike da vidimo u centralnom delu naše analize, posvećenom stilskim figurama antiteze i oksimorona.

Mikelanđelo, da bi izrazio svoj unutrašnji raskol, koristi iste stilske i ekspresivne instrumente kao i Petrarka, što na formalnom nivou dokazuje upotreba istih stilskih figura i izbora reči, ali će autor ipak postići potpuno drugačiji pesnički ishod u odnosu na harmoniju tipičnu za Petrarkine stihove.